Του Ζαφείρη Χατζηδήμου
Κυριολεκτικά στο παρά ένα, η διεθνής κοινότητα δεν κατάφερε να βάλει τέλος στην ανείπωτη αιματοχυσία μεταξύ των Ισραηλινών και της Παλαιστινίων της Χαμάς που συνεχίζεται εδώ και 212 ημέρες και έχει στοιχίσει τη ζωή σε 35.000 Παλαιστινίους και 1.200 Ισραηλινούς. Το 70% της Γάζας έχει ισοπεδωθεί, ενώ περίπου ενάμιση εκατομμύριο παλαιστίνιοι είναι εγκλωβισμένοι σε μια πολύ μικρή περιοχή νοτιοδυτικά της Γάζας, με κέντρο τη Ράφα, όπου πλέον αναμένουν με αγωνία την μεγάλη επίθεση των Ισραηλινών εναντίον τους. Παράλληλα τα τρόφιμα που φτάνουν στην περιοχή και τα είδη πρώτης ανάγκης δεν μπορούν ούτε κατ’ ελάχιστον να καλύψουν τις βασικές ανάγκες των Παλαιστινίων που βρίσκονται στην περιοχή με αποτέλεσμα η πλειοψηφία από αυτούς να βρίσκεται ήδη στο όριο του επισιτισμού.
Από την άλλη, η ισραηλινή κυβέρνηση βρίσκεται στα πρόθυρα διάλυσης με τους συνεταίρους στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου να πιέζουν για μιας μεγάλης κλίμακας επίθεση από ξηρά αέρα και θάλασσα εναντίον των δυνάμεων της Χαμάς που έχουν μείνει στη μικρή αυτή περιοχή και από την άλλη, σύσσωμη την αντιπολίτευση που συμμετέχει στην κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης, να ζητά από τον ισραηλινό πρωθυπουργό να δεχθεί τους όρους της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και να επιστρέψουν όσοι όμηροι είναι ακόμη ζωντανοί καθώς και οι σωροί των νεκρών, στο Ισραήλ.
Βαθύτερα, όμως εγκυμονεί ένας προσωπικός και μεγάλος κίνδυνος για τον ίδιο τον ισραηλινό πρωθυπουργό αλλά και άλλα μέλη στην κορυφή της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Ο κίνδυνος της λεγόμενης «διπλής τιμωρίας». Αν υπάρξει συμφωνία ειρήνης, σημαίνει ότι οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις θα αποχωρήσουν πλήρως από τη Γάζα και θα αναλάβουν οι ΗΠΑ την «προστασία» της περιοχής, ήτοι δηλαδή εγγυητές και επόπτες της συμφωνίας. Και σε αυτή την περίπτωση η κατάσταση θα άλλαζε ριζικά. Αν και τελικά οι διαπραγματεύσεις στο Κάιρο κατέρρευσαν αυτό δεν σημαίνει πως οι φόβοι για πτώση της κυβέρνησης ενότητας δεν υπάρχουν. Τι θα γινόταν όμως αν υπήρχε συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς;
«Οι δύο τιμωρίες»
Από εκεί και μετά, θα ξεκινούσε επίσημα η έρευνα και οι κλήσεις, προς ανάκριση της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας για τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023 από ειδική δικαστική επιτροπή που θα διορίσει το ανώτατο δικαστήριο. Η έρευνα θα διαρκούσε αρκετούς μήνες, αλλά θα ήταν κατά μέγεθος η σημαντικότερη και μεγαλύτερη ακόμη κι από αυτή της «επιτροπής Αγκρανάτ» που είχε γίνει με σκοπό να ερευνήσει τα αίτια και τα λάθη που «έπιασαν στον ύπνο» τις ισραηλινές Ενοπλες Δυνάμεις οι Αιγύπτιοι και οι Σύριοι στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Παράλληλα όμως, ο Βενιαμίν Νετανιάχου δεν θα παρέμενε πρωθυπουργός. Και αυτό γιατί: αφενός δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να υποστηριχθεί από τους ακροδεξιούς πολιτικούς συμμάχους του και αφετέρου με την εξέλιξη της έρευνας δεν θα μπορεί να βρίσκεται στον πρωθυπουργικό θώκο. Αναγκαστικά στο Ισραήλ θα προκηρυχθούν εκλογές και εφόσον βρίσκεται υπό έρευνα για σοβαρά παραπτώματα, απαγορεύεται η συμμετοχή του σε οποιαδήποτε πολιτική διεργασία. Αυτή είναι η «πρώτη τιμωρία».
Η «δεύτερη τιμωρία» αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) της Χάγης για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Να ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής ότι θεωρείται δύσκολο έως αδύνατο, να επιτραπεί η είσοδος σε ειδικούς εμπειρογνώμονες να εισέλθουν στην περιοχή και να κάνουν αυτοψία. Και αυτό γιατί, ούτε το Ισραήλ, ούτε οι ΗΠΑ θα τους επιτρέψουν την είσοδο πρακτικά – και νομικά θα επικαλεστούν το ότι δεν έχουν αναγνωρίσει τη Συμφωνία της Ρώμης του 1996 για τη σύσταση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Όμως από την άλλη, σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι που έχουν φωτογραφίσει ή κινηματογραφήσει σκηνές όπου – σύμφωνα πάντα με πηγές των Παλαιστινίων – έχουν καταγράψει απάνθρωπες σκηνές πληγμάτων κατά αμάχων, έως και εκτελέσεις. Αν και κάποια από αυτά τα στοιχεία έχουν φτάσει ήδη στο ΔΠΔ όπου στοιχειοθετούν κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου, αν δοθούν περισσότερα στοιχεία οι κατηγορίες μπορεί να αναβαθμιστούν πέρα από τα εγκλήματα πολέμου και σε εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.
Όπως και να ‘χει, η σημερινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ θα βρεθεί αντιμέτωπη με εντάλματα συλλήψεως που θα εκδώσει το ΔΠΔ το επόμενο χρονικό διάστημα.
Το προδιαγεγραμμένο τέλος των διαπραγματεύσεων
Λίγες ώρες πριν επίσημη κατάρρευση των συνομιλιών, υψηλόβαθμος ισραηλινός αξιωματούχος είχε δηλώσει ότι η Χαμάς «θέτει προσκόμματα σε κάθε πιθανότητα» ανακωχής στην Λωρίδα της Γάζας επιμένοντας στον τερματισμό του πολέμου κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους μεσολαβητές στο Κάιρο.
«Οι πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το Ισραήλ αποδέχθηκε να θέσει τέλος στον πόλεμο, στο πλαίσιο συμφωνίας για την ανταλλαγή κρατουμένων ή ότι το Ισραήλ θα επιτρέψει η διαπραγμάτευση να εγγυηθεί ότι ο πόλεμος θα τερματισθεί είναι ανακριβείς» είχε τονίσει ο ισραηλινός διπλωμάτης που δεν κατονομάστηκε.
«Μέχρι τελευταίας στιγμή η Χαμάς δεν είχε εγκαταλείψει το αίτημα για τον τερματισμό του πολέμου και κάνοντας αυτό, εμποδίζει την πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας» για ανακωχή, δήλωσε ο ισραηλινός αξιωματούχος.
Από την αντιπέρα όχθη, στέλεχος της Χαμάς δήλωσε από την πλευρά του ότι στις συνομιλίες στο Κάιρο με τους μεσολαβητές (Αίγυπτος, Κατάρ, Ηνωμένες Πολιτείες) δεν υπήρξε «καμία εξέλιξη» συμπληρώνοντας πως δεν κατάφεραν τελικά να επιτύχουν εκεχειρία λόγω της αδιαλλαξίας του Ισραήλ να παύσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις.
Μάλιστα, αμερικανικά και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης είχαν μεταδώσει από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας ότι η Ουάσινγκτον έχει δώσει διαβεβαιώσεις στην Χαμάς, ότι το Ισραήλ θα συναινούσε σε κατάπαυση του πυρός μετά την επίτευξη συμφωνίας ανακωχής, γεγονός που δείχνει την πλήρη αποτυχία της αμερικανικής διπλωματίας απέναντι στον ισραηλινή άκρατη επιθετικότητα.
Και ενώ η κατάσταση βρίσκεται επί ξυρού ακμής, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποίησε ότι «στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας στη Ράφα θα μπορούσε να οδηγήσει σε λουτρό αίματος», συμπληρώνοντας ότι ο ΠΟΥ ήδη προετοιμάζει σχέδιο αντιμετώπισης κρίσης, «καθώς σε τέτοια περίπτωση θα υπάρξει άνευ προηγουμένου αύξηση του αριθμού των τραυματιών και των νεκρών στη Γάζα».