Του Ζαφείρη Χατζηδήμου
Το «καλό κλίμα» που προσπαθεί η Αθήνα να μεταδώσει – τόσο στην εσωτερική κοινή γνώμη όσο και διεθνώς – αναφορικά με την Τουρκία φαίνεται ότι δεν έχει «μεταδοθεί» στον κύριο αποδέκτη της που είναι ο Ταγίπ Ερντογάν!
Κάθε λίγο και λιγάκι η γειτονική μας χώρα, μας φυλάει και μια «έκπληξη» στην οποία η Ελλάδα απαντά με το… «καλό κλίμα». Όμως στις διεθνείς σχέσεις- και ειδικά στις ελληνοτουρκικές – που χαρακτηρίζονται από βαθιές περιόδους αναρχίας και συγκρούσεων το να μην αντιδράς σημαίνει και εκδήλωση αδυναμίας. Και η αδυναμία, ειδικά σε αυτή την περίοδο, είναι το χειρότερο μήνυμα που μπορείς να στείλεις: Βόρεια, νότια, δυτικά και ανατολικά.
Βέβαια η ανεπανάληπτη υπόκλιση «Σαϊκερέι» (κατά τον ιαπωνικό τρόπο χαιρετισμού στον αυτοκράτορα) του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στον τούρκο Πρόεδρο κατά τη στιγμή της εισόδου του στο ελληνικό Προεδρικό Μέγαρο, λέει πολλά. Η γλώσσα του σώματος προδίδει πολλά. Και στην προκειμένη περίπτωση πρόδωσε, όπως αποδεικνύεται και από τη στάση που κρατούμε ως χώρα απέναντι στην Τουρκία – και όχι μόνο.
Η «θετική ατζέντα» κατά την Τουρκία
Αφού λοιπόν έχουμε σε εξέλιξη την έντονη δραστηριότητα της «τουρκικής μειονότητας» ενόψει των ευρωεκλογών και τις διεθνείς καταγγελίες της εναντίον της Ελλάδας, ήρθε και το τελευταίο… «δείγμα» της θετικής ατζέντας (sic). Η μετατροπή του μοναστηριού του Αγίου Σωτήρος στη Χώρα της Κωνσταντινούπολης, που από το 1947 λειτουργούσε ως μουσείο, σε τέμενος. Και με προκλητικό τρόπο μάλιστα. Μερικές ημέρες πριν την επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού στην Αγκυρα. Και αν καθίσουμε να αναλογιστούμε όλα αυτά πουθενά δεν βρίσκουμε ούτε φιλικές προθέσεις, ούτε καλό κλίμα.
Και ακόμη πιο περίεργη αλλά πάντα στο κλίμα της «θετικής ατζέντας είναι και η συνέντευξη στο «Πρώτο Θέμα» του Κ. Μητσοτάκη μέρος της οποίας μεταφέρουμε αυτούσιο:
«Δεν πρέπει να αναβληθεί η επίσκεψη, γιατί είναι σημαντικό να έχουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας. Και είναι πολύ καλύτερα να πάω ο ίδιος στον πρόεδρο Ερντογάν, να του εκφράσω την εντονότατη δυσαρέσκειά μου για την επιλογή αυτή της τουρκικής κυβέρνησης, από το να δημιουργήσουμε μία κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία θα ακυρώσει τα σημαντικά βήματα προόδου τα οποία έχουμε καταφέρει να πετύχουμε τον τελευταίο χρόνο.
-Ποια είναι τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουμε επιτύχει και τα αγνοούμε; Η express visa ή ο πλους της τουρκικής αρμάδας στο «μαλακό υπογάστριο» της Ελλάδας στο Ιόνιο;
-Τι πάει να πει «θα εκφράσω τη δυσαρέσκειά μου» στη διεθνείς σχέσεις; Κάτι σαν την έκφραση: «Θα τον κάνω ντα» (;).
Υπήρχε ποτέ περίπτωση και με το προηγούμενο της «Αγίας Σοφίας» και της μετατροπής της σε Τέμενος να δεχόταν ο Κώστας Καραμανλής ή ο Αλέξης Τσίπρας ή ο Πέτρος Μολυβιάτης ή ο Νίκος Κοτζιάς να πήγαιναν στην Τουρκία;
Χλωμό το βρίσκoυμε.
Η παραδοξότητα του «στρίβειν δια της Αγκυρας»
Γιατί υπήρχε η εν συναίσθηση και η εμπειρία των διεθνών σχέσεων. Όταν ήταν τόσο «χλιαρή» η αντίδρασή μας όταν μετέτρεψε μετά κλάδων βαΐων την Αγία Σοφία σε Τέμενος ο Ταγίπ Ερντογάν, ήταν αναμενόμενο να προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια. Και αυτό δεν έχει να κάνει με εθνικιστικές κορώνες αλλά με διακρατικές σχέσεις και τον τρόπο με τον οποίο τις διαχειρίζονται οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Υπάρχει μια απαράβατη αρχή στο αχανές και άναρχο σύστημα των διεθνών σχέσεων.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν προχώρησε σε αυτή την κίνηση τυχαία ούτε ήταν αναγκαίο για το μουσουλμανικό πληθυσμό της Κωνσταντινούπολης η χρήση του χώρου ως Τέμενος.
Ηταν ξεκάθαρα μια προκλητική ενέργεια όχι μόνο εναντίον της Ελλάδος αλλά και εναντίον του δυτικού χριστιανικού κόσμου μιας και ο Ταγίπ Ερντογάν ήθελε να στείλει σαφές μήνυμα τόσο στην εσωτερική κοινή γνώμη της Τουρκίας αλλά και σε όλο το Ισλάμ ότι μπορεί και έχει τη δύναμη να κάνει κίνησης ενάντια στην παντοδύναμη και επιθετική «χριστιανική» Δύση χωρίς να φοβάται. Και όπως φαίνεται η Ελλάδα έχει δει το τυρί αλλά δεν έχει δει τη φάκα στην οποία οδηγείται με ταχύτητα πεινασμένου αρουραίου.
Γιατί μέσω της Ελλάδος η Τουρκία στέλνει μήνυμα ακόμη και για το ζήτημα του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Γάζας πως σε αντίθεση με άλλες αραβικές χώρες υποστηρίζει ενεργά και με πράξεις τον αγώνα του ισλαμικού Παλαιστινιακού βραχίονα.
Πάντως είναι αξιοσημείωτο πως την ίδια ημέρα που θα μεταβεί ο Κυρ. Μητσοτάκης στην Τουρκία, θα επισκεφτεί την Ελλάδα ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, με σκοπό να μιλήσει σε συγκέντρωση ομοεθνών του που ζουν στη χώρα. Η απουσία του Κυρ. Μητσοτάκη και το γεγονός ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να υποβαθμίσει το θέμα, έχουν προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Ισως τελικά κάθισε ο έλληνας πρωθυπουργός μέτρησε τα υπέρ και τα κατά και αποφάσισε το «Στρίβειν δια της Αγκυρας». Όμως το παράδοξο είναι ότι όλοι γνωρίζουν τις σχέσεις Ε. Ράμα με Τ. Ερντογάν ή καλύτερα τις θερμές σχέσεις Αλβανίας-Τουρκίας.